همه‌چیز در حال دیجیتال شدن است، حتی پول.
یکی از اولین ارزهای دیجیتال، بیتکوین است.
بیتکوین به عنوان یک ارز دیجیتال غیردولتی و نامتمرکز وجود دارد. با این حال، به احتمال قوی ارزهای دیجیتال دیگری توسط دولت‌ها برای تسهیل تراکنش‌ها و تجارت ساخته خواهد شد.
بیتکوین نوسانات زیادی دارد و هر زمان این ارز رشد می‌کند، توجهات به آن بیشتر می‌شود.
گرچه هنوز بیتکوین قانون مشخصی در ایران ندارد، اما امیدواریم مسئولان با نگاهی باز و صحیح قوانین مربوط به این ارز را تعیین کنند، زیرا به نظر می‌رسد افراد بیشتر و بیشتری روزانه به استفاده از آن روی می‌آورند.
بیشتر بخوانید: کاربرد بیت کوین در ایران چیست؟
در این مطلب از سایت بورسینس به طور کامل و جامع به شما شرح می‌دهیم که بیتکوین دقیقا چیست، چگونه کار می‌کند، چگونه بیتکوین بخرید یا به رایگان بدست آورید و با امنیت بالا آنرا نگهداری کنید.
همچنین در انتهای مطلب لینک‌های برای آموزش کسب سود از خرید و فروش بیتکوین قرار دارد.
جدول مطلب (برای رفتن به بخش دلخواه روی آن کلیک کنید)
- بیتکوین دقیقا چیست؟
- چه کسی بیتکوین را چاپ می‌کند؟
- ویژگی‌های اصلی بیتکوین چیست؟
- قیمت فعلی بیتکوین چقدر است؟
- کجا نمودارهای قیمت بیتکوین را ببینیم؟
- بیتکوین چگونه ارسال و دریافت می‌شود؟
- کارمزد انتقال بیتکوین بیت دو کیف پول چقدر است؟
- چگونه برای نگهداری بیتکوین یک کیف‌پول رایگان ایجاد کنیم؟
- چگونه در ایران بیتکوین بخریم؟ ( روش خرید بیتکوین)
- چگونه بیتکوین را امن نگه داریم؟
- کتاب‌هایی برای آموزش نحوه کار بیتکوین
در ادامه با ما همراه باشید
بیتکوین دقیقا چیست؟
بیتکوین نوعی پول دیجیتال است که بصورت الکترونیک ساخته و نگهداری می‌شود.
هیچکس بیتکوین (Bitcoin) را کنترل نمی‌کند و مانند اسکناس پرینت نمی‌شود بلکه بیتکوین توسط افرادی در سرتاسر دنیا با استفاده از نرم‌افزارهایی که عملیات ریاضی را از طریق سرورهای قدرتمند حل می‌کنند ایجاد (استخراج) می‌شود.
بیتکوین اولین نمونه از ارزهای دیجیتال در حال رشدی است که به آنها کریپتوکارنسی (cryptocurrency) می‌گویند، در این مطلب از سایت بورسینس به بررسی بیتکوین می‌پردازیم و نکات اولیه‌ای که برای شروع کار با بیتکوین نیاز دارید را آموزش می‌دهیم.
تفاوت بیتکوین با ارزهای معمولی
از بیتکوین می‌توان برای خرید الکترونیک استفاده کرد. در این مواقع بیتکوین مانند پول عادی عمل می‌کند با این تفاوت که با آن بصورت دیجیتالی معامله می‌شود.
در هر حال، مشخصه اصلی بیتکوین و مهمترین چیزی که آنرا از پول معمولی متفاوت می‌کند این است که بیتکوین هیچ مرکزی ندارد (غیرمتمرکز است، به انگلیسی decentralized).
به این معنا که هیچ موسسه یا شرکت خاصی شبکه بیتکوین را کنترل نمی‌کند. این مورد باعث آسودگی خاطر برخی افراد می‌شود چون دیگر هیچ بانکی نمی‌تواند پول آنها را کنترل کند.
چه کسی بیتکوین را ایجاد کرد؟
یک برنامه نویس نرم‌افزار با اسم مستعار «ساتوشی ناکاموتو»، ایده بیتکوین را که یک سیستم پرداخت الکترونیک برپایه ریاضیات بود را مطرح و پیاده‌سازی کرد.
این ایده برای ارائه ارزی بود که مستقل از هر مرجع باشد، بصورت الکترونیک و تقریبا منتقل شود و دارای کارمزد تراکنش پایین باشد.
البته هنوز هویت واقعی خالق بیتکوین مشخص نشده و با وجودیکه عده‌ای ادعا می‌کنند ساتوشی ناکاماتو هستند هنوز کسی نتوانسته این موضوع را ثابت کند.
چه کسی بیتکوین را چاپ می‌کند؟
بیتکوین یک ارز معمولی نیست و شکل فیزیکی ندارد.
این ارز توسط بانک‌های مرکزی و یا بصورت فیزیکی چاپ و ایجاد نمی‌شود. آن بانک‌ها می‌توانند برای پرداخت بدهی‌هایشان پول بیشتری چاپ کنند و ارزش ارز موردنظر را پایین بیاورند.
در حالیکه بیتکوین بصورت دیجیتالی و توسط ماینرها (استخراج‌کنندگان) ایجاد می‌شود.
هرکس می‌تواند به جمع ماینرهای بیتکوین بپیوندد. بین‌کوین با استفاده از سرورهای پرقدرت پخش شده در شبکه، استخراج می‌شود.
این شبکه همچنین تراکنش‌ها را پردازش می‌کند و به این ترتیب به طور موثری بیتکوین را به یک شبکه پرداخت مستقل تبدیل می‌کند.
پس می‌توانیم بطور نامحدود بیتکوین استخراج کنیم؟
خیر! پروتکل بیتکوین (قوانینی که باعث می‌شود بیتکوین کار کند) طوری نوشته شده که فقط 21 میلیون بیتکوین می‌تواند توسط استخراج‌کننده‌ها ایجاد شود.
هر 1 بیتکوین می‌تواند در بخش‌های کوچکتری تقسیم شود (بطور مثال کوچکترین مقدار بیتکوین قابل تقسیم، 1 ساتوشی می‌باشد که برابر با 0.00000001 بیتکوین است)
بیشتر بخوانید: ساتوشی چیست؟
بنابراین اشخاص می‌توانند مقادیر کمتری از یک بیتکوین را انتقال دهند یا نگهداری کنند. این مقدار کم معمولا با نام ساتوشی شمرده می‌شود. مثلا ممکن است یک شخص فقط 100 هزار ساتوشی (معادل 0.001 بیتکوین) را خریداری یا ارسال کند.
ارزش بیتکوین بر پایه چیست؟
قبلا ارزهای دولتی در دنیای واقعی (مثلا دلار) دارای پشتوانه طلا بودند.
اما مدت‌هاست دلار دارای پشتوانه طلا نیست و صرفا یک کاغذ است که ارزش آنرا دولت تضمین کرده است.
پول ایران نیز به همین شکل است و ارزش آن توسط دولت و بانک مرکزی تضمین می‌شود.
ارزش بیتکوین براساس طلا یا چیز قابل لمس دیگری نیست، بلکه براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. دلیل اینکه در حال حاضر بیتکوین X تومان یا X دلار قیمت دارد، به خاطر این است که عده‌ی زیادی حاضر هستند بابت این ارز دیجیتال این مقدار پول را بپردازند.
کدهای بیتکوین متن‌باز (اوپن سورس) است، بنابراین همه می‌توانند نگاهی به آن بیندازند و مطمئن شوند که نرم‌افزار کاری که باید انجام دهد را انجام می‌دهد و هیچ کلاهبرداری در کار نیست.
هیچکس ارزش بیتکوین را تعیین نمی‌کند و بیتکوین بازار مرکزی یا سازمانی ندارد که بخواهد ارزش آنرا به بازار دیکته کند.
به همین دلیل بیتکوین در صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی مختلف با اختلاف کم معامله می‌شود و قیمت آن در همه‌جا دقیقا یکسان نیست. البته اختلاف قیمت زیادی نیز بین صرافی‌ها و سایت‌های مختلف وجود ندارد.
ممکن است قیمت در یک برهه زمانی در یک سایت 10823 دلار باشد و در سایت دیگری بطور مثال 10821 دلار.
در مورد ارزش بیتکوین این مطلب را بخونید: چرا بیتکوین دارای ارزش است؟
ویژگی‌های اصلی بیتکوین چیست؟
بیتکوین چندین ویژگی مهم دارد که آنرا از پول‌هایی که دولت‌ها آنرا پشتیبانی می‌کنند جدا می‌سازد.
9 دلیل خوب به شما می‌دهیم تا بدانید چرا بیتکوین و ارزهای مجازی ارزش توجه را دارند.
1 – بیتکوین بدون مرکز و غیرمتمرکز است
شبکه بیتکوین توسط هیچ نهادی کنترل نمی‌شود.
هر دستگاهی که بیتکوین استخراج می‌کند و تراکنش‌ها را پردازش می‌نماید قسمتی از شبکه بیتکوین را تشکیل می‌دهد و این کامپیوترها و سرورها با هم کار می‌کنند.
هزاران کامپیوتر و دستگاه استخراج در سرتاسر دنیا به شبکه بیتکوین وصل هستند و یک شبکه قدرتمند و تقریبا غیرقابل نفوذ را تشکیل داده‌اند.
پس هیچ مرکز باقدرتی نمی‌تواند قوانین پولی را سرهم‌بندی کند و باعث بحران شود. یا اینکه نمی‌تواند بیتکوین افراد از از آنها بگیرد.
اگر هم قسمتی از شبکه بیتکوین به هردلیلی آفلاین شود یا از کار بیفتد، بیتکوین همچنان به جریان خود ادامه می‌دهد.
اگر شخص یا گروهی بخواهد شبکه بیتکوین را در حد 10 دقیقه کنترل کند، باید حداقل 51 درصد از کل کامپیوترهایی که به شبکه بیتکوین وصل هستند را تحت کنترل خود درآورد. اینکار به قدرت و سرمایه بسیار زیادی نیاز دارد.
2 – شروع کار با آن ساده است
بانک‌ها در دنیا شما را مجبور می‌کنند با کاغذبازی و تشریفات قانونی یک حساب بانکی باز کنید و باید حتی کارهای اضافه دیگری هم انجام دهید.
در حالیکه شما می‌توانید در کمتر از 1 دقیقه، بدون پرسش و بدون و هیچ کارمزد و هزینه‌ای یک کیف پول بیتکوین نصب کنید.
بیشتر بخوانید: انواع کیف پول‌های ارزهای دیجیتال
کیف پول بیتکوین صرفا یک نرم‌افزار است که می‌تواند روی گوشی موبایل، کامپیوتر دسکتاپ نصب کنید یا اینکه از کیف پول‌های تحت وب، سخت‌افزاری یا کاغذی استفاده کنید.
3 – تراکنش‌ها می‌تواند نامحسوس باشد
خب، برخی از افراد می‌توانند چندین حساب بیتکوین داشته باشید و این حساب‌ها هیچ نام، آدرس و سایر اطلاعات شخصی ندارند.
برخی اوقات ما نمی‌خواهیم افراد بدانند ما چه چیزی خریداری کردیم.
بیتکوین یک ارز کاملا محرمانه نیست و تراکنش‌های آنرا می‌توان ردیابی کرد، با این حال به دلیل اینکه نقل و انتقال بیتکوین در بسیاری از کیف پول‌ها نیازی به ثبت‌نام یا بطور مثال احراز هویت ندارد، تراکنش‌های نسبت به زمانی که از حساب بانکی خود استفاده می‌کنید نامحسوس‌تر است.
به دلیل ساختار بلاک‌چین بیتکوین که همه‌چیز در آن قابل ردگیری است، همه می‌دانند تراکنش‌های یک آدرس بیتکوین خاص، چقدر بوده است و تراکنش‌ها از کجا آمده و به کجا ارسال شده است.
اما برخلاف بانک‌داری سنتی، هیچکس نمی‌داند چه‌کسی صاحب این حساب بیتکوین است.
کیف پول بیتکوین را می‌توان به یک گاوصندوق شیشه‌ای تشبیه کرد که صاحب آن مشخص نیست. همه می‌توانند داخل آن و نقل و انتقال‌هایی که انجام می‌شود را ببینند اما کسی نمی‌داند صاحب کیف چه کسی است.
با وجود نامحسوس بودن نسبی بیتکوین، ردیابی تراکنش‌های آن توسط مقامات دولتی قابل انجام است زیرا همه افراد در بلاک‌چین بیتکوین می‌توانند آدرس‌ها و تراکنش‌ها و مقادیر آنها را مشاهده کنند.
4 – کاملا شفاف است
شبکه بیتکوین جزییات تک‌تک تراکنش‌هایی که در ابتدا در شبکه انجام شده است را در یک دفترکل به نام بلاک‌چین (Blockchain) نگهداری می‌کند.
اگر شما یک حساب بیتکوین عمومی داشته باشید، همه می‌توانند بگویند چند بیتکوین در آن آدرس نگهداری می‌شود. فقط اینکه آنها نمی‌توانند صاحب آنرا تشخیص دهند یا به آن مقادیر دسترسی داشته باشند.
اقداماتی وجود دارد که افراد می‌توانند با انجام آن، فعالیت‌های خود در شبکه بیتکوین را مبهم و ناشناخته کنند. مانند اینکه مرتبا از یک حساب بیتکوین استفاده ننمایند و یا اینکه تعداد زیادی بیتکوین به یک حساب انتقال ندهند.
بیشتر بخوانید: تکنولوژی بلاک‌چین چیست؟
5 – کارمزد تراکنش‌ها ناچیز است
بانک شما ممکن است برای انتقال بین‌المللی پول، مقدار زیادی از شما کارمزد دریافت کند اما بیتکوین اینطور نیست.
ممکن است بگویید خب من روشی را می‌دانم که با آن می‌شود بصورت لحظه‌ای پول را به هرجای دنیا انتقال داد.
خب این خیلی خوب است اما اینرا فراموش کردید که شما باید مقدار زیادی کارمزد و حتی بیشتر برای انتقال فوری پول بپردازید.
اما کارمزد تراکنش‌های بیتکوین (در مبالغ بالا) نسبت به سایر روش‌های انتقال پول بسیار پایین است.
اغلب اوقات به دلیل شلوغی شبکه، انتقال مقادیر کم بیتکوین به صرفه نیست. مثلا شما قصد دارید به اندازه 10 دلار بیتکوین ارسال کنید ولی بابت کارمزد تراکنش بطور مثال باید 1 دلار بپردازید! طبیعتا این تراکنش به صرفه نخواهد بود.
کارمزد تراکنش بیتکوین ثابت نیست و متناسب با شلوغی شبکه، کم یا زیاد می‌شود.
6 – قابل برگشت نیست
زمانی که شما بیتکوین را ارسال کردید، هیچ راهی برای برگشت آن نیست مگر اینکه دریافت کننده آنرا به شما برگرداند.
چون برخی از استفاده کنندگان از کارت اعتباری، پس از خرید، مبلغ واریز شده با استفاده از کلاهبرداری به حساب خودشان برمی‌گردانند. این ویژگی در سیستم پی‌پال نیز وجود دارد.
غیرقابل برگشت بودن بیتکوین، همانطور که یک مزیت است می‌تواند یک عیب نیز باشد (اگر ندانید که چگونه با والت‌ها کار کنید و چگونه امنیت کیف پول‌تان را حفظ نمایید).
بیشتر بخوانید: 3 توصیه مهم برای افزایش امنیت ارزهای دیجیتال
بنابراین در استفاده از بیتکوین با دقت زیادی به خرج داد.
7 – بیتکوین تورمی نیست
مشکل ارزهای سنتی این است که دولت می‌تواند تا جایی که بخواهد آنرا چاپ و ارائه کند و معمولا هم همینکار را انجام می‌دهند.
اگر بر فرض دلار کافی برای پرداخت بدهی‌ها وجود نداشته باشد، آنوقت بانک مرکزی به سادگی می‌تواند پول بیشتری چاپ کند.
اگر وضع اقتصاد نابسامان باشد، دولت می‌تواند پول‌های تازه چاپ شده را به اقتصاد تزریق کند. اینکار باعث کاهش ارزش ارز موردنظر می‌شود.
اگر شما بطور ناگهانی، پول در چرخش را دوبرابر کنید، به این معنی خواهد بود که به ازای هر یک 1 واحد از پول سابق، دو واحد وجود دارد.
کسی که قبلا یک شکلات را به قیمت 1000 تومان می‌فروخت، مجبور خواهد بود تا قیمت را دوبرابر کند تا بتواند ارزش سابق را بدست آورد، زیرا 1000 تومان، نصف ارزش قبلی خود را دارد.
بیشتر بخوانید: چرا پول بی‌ارزش می‌شود؟
به این اتفاق تورم می‌گویند که باعث افزایش قیمت کالاها و محصولات می‌شود. مهار تورم می‌تواند بسیار مشکل باشد و عدم توانایی دولت‌ها در مهارت تورم باعث کاهش قدرت خرید مردم شود.
بیتکوین طوری طراحی شده که حداکثر 21 میلیون از آن وجود داشته باشد.
بنابراین پس از اینکه 21 میلیون بیتکوین استخراج شد، تعداد بیت‌کوین‌ها افزایش نخواهد یافت و مشکل تورم نیز نخواهد داشت.
8 – نیاز نیست به کسی اعتماد کنید
در سیستم بانکی معمولی، شما مجبورید به افرادی اعتماد کنید تا پول شما را اداره کنند.
مجبورید به بانک اعتماد کنید، برای مثال ممکن است به یک سیستم پرداخت واسطه نیاز داشته باشید که در اینصورت باید به آن سیستم پرداخت نیز اعتماد کنید.
همچنین این شرکت‌ها از شما اطلاعاتی حساس و مهم درخواست می‌کنند.
اما بیتکوین به دلیل اینکه هیچ مرکزی ندارد (غیرمتمرکز است) نیازی نیست برای استفاده از آن به کسی اعتماد کنید. زمانی که شما یک تراکنش را ارسال می‌کنید، بصورت دیجیتالی امضا می‌شود.
یک استخراج‌کننده ناشناس آنرا بازبینی می‌کند و آنوقت است که تراکنش تکمیل شده است. فروشنده نیاز نیست حتی بداند شما چه کسی هستید، مگر اینکه خودتان به آنها بگویید.
9 – شما صاحب اصلی آن هستید
هیچ سیستم پرداخت الکترونیکی وجود ندارد که صاحب آن شخص دیگری نباشد.
برای مثال پی پال؛ اگر به هردلیلی کمپانی تعیین کند که از حساب‌تان سوءاستفاده کرده‌اید، قدرت آنرا دارد که بدون اطلاع دادن به شما همه موجودی حساب‌تان را مسدود کند.
یا وب‌مانی این قدرت را دارد که حساب شما را مسدود کند.
آنگاه شما باید کارهای لازم برای شفاف سازی را انجام دهید تا بتوانید به حساب و پول خود دسترسی داشته باشید.
با بیتکوین، شما صاحب کلید محرمانه و سایر مشخصات هستید که باعث ایجاد یک آدرس بیتکوین (حساب) می‌شود.
هیچکس نمی‌تواند این مشخصات را از شما بگیرد (مگر اینکه خودتان آنرا گم کنید یا اینکه آنرا در سرویسی نامناسب نگهداری کنید که آنرا از دست بدهند)
قیمت فعلی بیتکوین چقدر است؟
به دلیل نوسان زیادی که بیتکوین داراست، بهترین جا برای بررسی قیمت فوری بیتکوین، سایت‌هایی هستند که از آنجا بیتکوین را خریداری کرده‌اید.
دانستن قیمت بیتکوین یک‌چیز است و موضوع دیگر این است که این قیمت در آینده به کدام سمت خواهد رفت.
لینک مرتبط: مشاهده قیمت بیتکوین به دلار و ریال (قیمت واقعی بیتکوین در بازار)
قیمت ارائه شده برای بیتکوین، معادل یک واحد از بیتکوین است. بنابراین وقتی گفته می‌شود مثلا هر بیتکوین 120 میلیون تومان ارزش دارد، منظور قیمت 1 بیتکوین است. هر 1 بیتکوین نیز معادل 100 میلیون ساتوشی است.
بنابراین ساتوشی را با بیتکوین اشتباه نگیرید.
روش‌های پیش‌بینی روند قیمت بیتکوین
پیش‌بینی تحرکات آتی قیمت در هر بازار دارای ریسک زیادی است و هیچکس نمی‌تواند همیشه پیش‌بینی‌های درستی داشته باشد.
دو رویکرد برای پیش‌بینی حرکات قیمت با نام تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال شناخته می‌شوند.
هدف تحلیل بنیادی بررسی فاکتورها و عوامل بنیادی و اساسی یک اقتصاد، شرکت یا یک اوراق بهادار است ولی تحلیل تکنیکال سعی دارد با استفاده از تاریخچه قیمت و سایر اطلاعات تاریخی و نمودارها، مسیر حرکت قیمت را پیش‌بینی کند.
بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر قیمت بیتکوین چیست؟
به دلیل نوسانات بسیار زیادی که در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد، بسیاری از معامله‌گران با استفاده از تحلیل تکنیکال سعی دارند روندهای کوچک و بزرگ را شناسایی کرده و از آن طریق کسب سود نمایند.
اما به طور کلی کسب سود در کوتاه‌مدت به مراتب سخت‌تر از کسب سود در بلندمدت است.
بیشتر بخوانید: آموزش مقدماتی سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال
از کجا می‌توانیم نمودارهای قیمت بیتکوین را ببینیم؟
برای انجام تحلیل تکنیکال شما به تاریخچه قیمت و حجم معاملات هر دارایی نیاز دارید.
بنابراین در مورد بیتکوین شما باید نمودار آنرا داشته باشید تا تحلیل تکنیکال روی آن قابل انجام باشد.
برای مشاهده نمودار قیمت بیتکوین این صفحه را ببینید.
نمودار بیتکوین
پرکاربردترین نمودار قیمت بیتکوین، نمودار شمعی است (به نام نمودار شمعی ژاپنی نیز شناخته می‌شود).
هر دوره زمانی در این نمودار با یک شمع مشخص می‌شود.
اینگونه نمودارها می‌توانند برای داشتن یک دید کلی از نحوه رفتار قیمت به شما بدهند.
نمودار فوق، نمودار روزانه قیمت بیتکوین از سایت Tradingview است.
چگونه تحلیل بنیادی و تکنیکال را فرا بگیریم؟
منابع زیادی برای یادگیری این دو نوع تحلیل وجود دارد. می‌توانید کتاب بخوانید، در کلاس‌های حضوری شرکت کنید یا دوره‌های آموزشی را تهیه کنید >>> آموزش جامع تحلیل تکنیکال
نکته مهم، یادگیری جامع این دو نوع تحلیل است و یادگیری ناقص و دست‌وپا شکسته کمک چندانی به شما نخواهد کرد.
بیتکوین چگونه ارسال و دریافت می‌شود؟
در ادامه این راهنمای جامع از بورسینس به این می‌پردازیم که وقتی بیتکوین را خرج می‌کنیم یا برای کسی می‌فرستیم، تراکنش چگونه اتفاق می‌افتد؟
تراکنش‌های بیتکوین از طریق کیف پول بیتکوین به کیف پولی دیگر انتقال داده می‌شوند و برای امنیت، به صورت دیجیتالی امضا می‌شوند.
همه افراد در شبکه بیتکوین از این تراکنش مطلع می‌گردند و تاریخچه تراکنش می‌تواند تا منبع و جایی که بیتکوین تولید شده ردیابی شود.
فقط سوابق تراکنش بیتکوین باقی می‌ماند
چیز جالب درباره بیتکوین این است که بیتکوین هیچ‌جا وجود ندارد، حتی روی یک هارد.
وقتی گفته می‌شود شخصی ۱ بیتکوین دارد، به یک آدرس خاص بیتکوین نگاه می‌کنیم تا بیتکوین را در آن ببینیم، اما هیچ بیت‌کوینی بصورت دیجیتال در آن نیست. شما نمی‌توانید به یک شی فیزیکی یا حتی یک فایل اشاره کنید و بگویید “این یک بیتکوین است”.
به جای این، فقط سوابق تراکنش‌ها هستند که وجود دارند، با موجودی‌شان که کاهش یا افزایش یافته است.
با خرید بیتکوین از شخص دیگر یا هر تراکنشی که انجام می‌شود، اطلاعات در یک دفتر کل عمومی به نام بلاک‌چین (زنجیره بلوکی) نگهداری می‌شود.
اگر میخواهید موجودی هر آدرس (کیف پول بیتکوین) را بدانید، این اطلاعات در آدرس آن ذخیره نشده؛ شما باید با نگاه کردن به بلاک‌پین، آن آدرس را دوباره‌سازی کنید.
تراکنش بیتکوین شبیه چیست؟
اگر مهسا کمی بیتکوین به کیوان بفرستد، این تراکنش ۳ قسمت از اطلاعات را دارا خواهد بود:
- یک ورودی. این سابقه‌ای است که نشان می‌دهد کدام آدرس بیتکوین، برای ارسال بیتکوین به کیوان استفاده شده است .
- یک مقدار. این همان مقدار بیتکوین است که مهسا به کیوان می‌فرستد.
- یک خروجی. این، آدرس بیتکوین کیوان است.
بیتکوین چگونه ارسال می‌شود؟
برای ارسال بیتکوین، شما به دو چیز نیاز دارید: یک آدرس بیتکوین و یک کلید اختصاصی.
آدرس بیتکوین بصورت تصادفی ایجاد می‌شود و ترکیبی از اعداد و حروف است. کلید اختصاصی نیز ترتیبی از حروف و اعداد دیگر است که برخلاف آدرس کیف پول شما، بصورت محرمانه نگهداری می‌شود.
آدرس بیتکوین خودتان مانند یک گاو صندوق با درب شیشه‌ای است. همه می‌بینند چه چیزی داخل گاو صندوق است (مقدار بیتکوین) اما فقط با کلید اختصاصی می‌توان آنرا باز کند تا چیزی را از آن برداشت یا چیزی به آن اضافه کند.
وقتی مهسا می‌خواهد به کیوان بیتکوین بفرستد، از کلید اختصاصی خودش برای امضای یک پیام همراه با ورودی (منبع تراکنش‌های بیتکوین)، مقدار و خروجی استفاده می‌کند.
سپس مهسا بیتکوین را از کیف پول خود به یک شبکه بیتکوین گسترده‌تر ارسال می‌کند. از آنجا، استخراج‌کنندگان بیتکوین، تراکنش را تایید می‌کنند، آنرا در یک بلوک تراکنش قرار می‌دهند و در نهایت آنرا حل می‌کنند.
چرا باید منتظر بمانیم تا تراکنش انجام شود؟
زیرا تراکنش شما باید توسط استخراج‌کنندگان بیتکوین تایید شود.
باید منتظر بمانید تا ماینرها کار استخراج را به پایان رسانند.
پروتکل بیتکوین طوری است که هر بلاک، حدودا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد تا استخراج شود.
برخی از افرادی که به آنها بیتکوین می‌فرستید ممکن است شما را مجبور کنند تا زمانی که بلاک فعلی تایید شود منتظر بمانید، به این معنی که شاید نیاز باشد حتی تا 30 دقیقه منتظر بمانید و پس از مدتی برگردید تا بتوانید از محصولات آنلاین یا خدماتی که با بیتکوین خریده‌اید استفاده کنید.
در سمت دیگر، برخی شما را مجبور نمی‌کنند تا زمان تایید تراکنش منتظر بمانید. آنها فرض را بر این می‌گیرند که قبل از تایید شدن تراکنش، شما تلاش نخواهید کرد بیتکوین را در جای دیگری خرج کنید. این معمولا برای تراکنش‌هایی با ارزش کم اتفاق می‌افتد، زیرا ریسک کلاهبرداری پایین است.
اگر مقدار ورودی و خروجی با هم یکسان نشد چه اتفاقی می‌افتد؟
به خاطر اینکه بیتکوین به عنوان سوابقی از تراکنش‌ها وجود دارد، احتمال این هست که با تراکنش‌های مختلف بسیاری که مرتبط با یک کیف پول بیتکوین است مواجه شوید. مثلا مهسا ۲ بیتکوین، علی ۳ بیتکوین و حسین ۱ بیتکوین به کیوان می‌فرستند و این تراکنش‌ها جداگانه در زمان‌های جداگانه ارسال می‌شوند.
اینها بصورت خودکار و به عنوان یک فایل که شامل ۶ بیتکوین است در حساب مهسا قرار نمی‌گیرند، بلکه آنها به عنوان سابقه ۳ تراکنش جداگانه مشخص می‌شوند.
احتمال این وجود دارد که کیوان بعدا بخواهد به یک نفر دیگر با نام شهرزاد بیتکوین بفرستد و این مقدار بیتکوین دقیقا به همان مقدار تراکنش‌های قبلی نباشد.
فرض کنید کیوان قصد دارد ۱٫۵ بیتکوین به شهرزاد بفرستد. اما مشکل اینجاست هیچکدام از تراکنش‌هایی که کیوان در آدرس بیتکوین خود دارد به این مقدار نیست و هیچکدام از تراکنش‌ها را اگر جمع کنیم به این مقدار نمی‌رسد. تکلیف چیست؟ کیوان نمی‌تواند یک تراکنش را به مقادیر کوچکتر تقسیم کند و فقط می‌تواند خروجی کامل یک تراکنش را خرج کند.
پس کیوان ۲ بیت‌کوینی را که از مهسا گرفته به شهرزاد می‌فرستند. مهسا ورودی است و شهرزاد خروجی. اما مقدار موردنیاز فقط ۱٫۵ بیتکوین است و کیوان فقط همین مقدار را می‌خواهد خرج کند. بنابراین کیف پول او بصورت اتوماتیک ۲ خروجی برای کیوان ایجاد می‌کند: ۱٫۵ بیتکوین به شهرزاد و ۰٫۵ بیتکوین به آدرس جدید ارسال می‌شود. این آدرس جدید برای کیوان ایجاد شده تا مقدار باقیمانده از ۲ بیتکوین (یعنی ۰٫۵ بیتکوین) را نگهداری کند.
کارمزد انتقال بیتکوین چقدر است؟
کارمزد ناچیزی برای انتقال بیتکوین وجود دارد که البته متغیر است.
میزان کارمزد انتقال براساس فاکتورهای متعددی محاسبه می‌شود.
برخی از کیف پول‌ها به شما اجازه می‌دهند کارمزد انتقال را بصورت دستی وارد کنید. هر بخشی از بیتکوین که توسط دریافت‌کننده برداشته نشود یا به عنوان مابقی برگردانده شود به عنوان کارمزد تراکنش در نظر گرفته می‌شود.
این مقدار سپس به عنوان یک پاداش اضافی، به استخراج‌کننده خوش‌شانسی می‌رسد که بلوک تراکنش را حل می‌کند.
بیشتر بخوانید: کارمزد انتقال بیتکوین چقدر است؟
بطور کلی ارسال مبالغ پایین بیتکوین (مخصوصا در هنگام شلوغی شبکه بیتکوین) توصیه نمی‌شود زیرا بخشی از بیتکوین را به عنوان کارمزد می‌پردازید.
مثلا اگر 0.00010000 بیتکوین داشته باشید و کارمزد تراکنش 0.00054 بیتکوین باشد، با یک تراکنش تقریبا نیمی از موجودی‌تان از دست می‌رود.
ولی از سمت دیگر، پرداخت 0.00054 بیتکوین به عنوان کارمزد انتقال 0.5 بیتکوین یا 1 بیتکوین چندان به چشم نمی‌آید.
به همین خاطر است که گفته می‌شود بیتکوین برای انتقال مبالغ کم چندان مناسب نیست.
اگر بخواهم فقط مقدار کمی بیتکوین ارسال کنم تکلیف چیست؟
تراکنش‌های بیتکوین قابل تقسیم هستند. یک ساتوشی صدمیلیونم بیتکوین است و می‌توان یک تراکنش به کوچکی ۵۴۳۰ ساتوشی در شبکه بیتکوین ارسال کرد.
بیشتر بخوانید: واحدهای بیتکوین (ساتوشی، میکرو و میلی)
با این حال باید توجه داشت موجودی کافی برای استفاده به عنوان کارمزد تراکنش در کیف پول وجود داشته باشد.
چگونه برای بیتکوین یک کیف‌پول رایگان ایجاد کنیم؟
کیف پول‌های خیلی زیادی برای بیتکوین ایجاد شده ولی نباید به هر کیف پولی اعتماد کرد.
برخی کیف پول‌ها دارای امنیت و کارکرد مناسب نیستند یا نقایص دیگری دارند.
ما در بورسینس سعی می‌کنیم ابزارها و نرم‌افزارهای مفید و کاربردی را معرفی کنیم اما مسئولیت استفاده از آنها بر عهده شماست.
کیف پولی که پیشنهاد و معرفی می‌کنیم atomic wallet (به فارسی اتمیک والت) نام دارد.
نرم افزار کیف پول atomic wallet را می‌توانید از سایت رسمی خود به آدرس atomicwallet.io (از بخش downloads) دریافت کنید.
این نرم‌افزار برای موبایل‌های اندرویدی و IOS و همچنین ویندوز، مک، اوبنوتو و… در دسترس است.
با ورود به لینک atomicwallet.io نرم‌افزار موردنظرتان را دانلود و نصب کنید.
ما در ادامه نسخه ویندوزی این کیف پول را آموزش داده‌ایم. کار کردن با سایر نسخه‌ها نیز به همین شکل است. در واقع اکثر کیف پول‌های ارزهای دیجیتال شکل مشابهی دارند و با دانستن چند گزینه خاص به راحتی می‌توانید از آنها استفاده کنید.
پس سخت نگیرید، کار کردن با کیف پول‌ها از کار کردن با بسیاری از نرم‌افزاری دیگر آسان‌تر است.
پس از باز کردن کیف پول، در ابتدا لیست ارزهایی که این کیف پول پشتیبانی می‌کند را مشاهده می‌کنید.(تصویر زیر)
با کلیک روی هر ارز وارد صفحه‌ای می‌شوید که دکمه‌های Send و Receive برای ارسال و دریافت ارز موردنظر قابل مشاهده است.
با کلیک روی دکمه Receive آدرس بیتکوین خودتان را مشاهده خواهید کرد.
با کلیک روی دکمه Send می‌توانید مقدار دلخواه بیتکوین را به دیگران بفرستید.
روش پشتیبان‌گیری از Atomic wallet
اولین کاری که بعد از نصب هر کیف پول باید انجام دهید، پشتیبان‌گیری است. زیرا در صورت حذف شدن کیف پول‌های نرم‌افزاری امکان بازیابی اطلاعات آنرا نخواهید داشت.
برای پشتیبان‌گیری، می‌توانید کلید خصوصی یا Seed را از کیف پول دریافت کنید. در برخی کیف پول ها فقط Seed ارائه می‌شود که مشکلی نیست و می‌توان آنرا با سایت iancoleman.io به کلید خصوصی تبدیل کرد.
در Atomic wallet هم کلید خصوصی ارزها و هم Seed قابل برداشت است.
برای اینکار به بخش Setting وارد شوید و در تب Private keys، کلید خصوصی و Seed را کپی کنید و در جای امنی ذخیره کنید. (تصویر زیر)
نکته: آموزش سایر کیف پول‌های نرم‌افزاری را در این دسته بخوانید
چگونه بیتکوین بخریم؟
نکته: در سایت ایرانی Nobitex می‌توانید به به راحتی با استفاده از کارت بانکی شتاب، ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین را خریداری کنید و یا بفروشید.
خرید بیتکوین با ریال در این سایت قابل انجام است >>> ورود به سایت نوبیتکس
سایت‌های خارجی دیگری نیز برای خرید و فروش بیتکوین وجود دارند. اما مشکل اینجاست ما ایرانی‌ها به حساب‌های بین‌المللی (ویزا و مسترکارت) دسترسی نداریم.
به همین خاطر صرافی‌های آنلاین ایرانی گزینه‌ی راحت‌تری برای خرید و فروش بیتکوین هستند.
.
در ادامه مراحل قدم به قدم خرید بیتکوین را شرح داده‌ایم:
1. در سایت نوبیتکس ثبت‌نام کنید >>> لینک معرفی
2. بعد از ثبت نام، مراحل تکمیل پروفایل (شامل ثبت کارت‌های بانکی و مشخصات فردی) را انجام دهید
3. در بخش کیف پول‌ها وارد شوید. با کارت بانکی شتاب، واریز ریالی را با کلیک روی دکمه واریز انجام دهید:
واریز (پرداخت آنلاین) فقط باید از طریق کارت‌های بانکی ثبت شده توسط شما انجام شود:
5. بعد از واریز پول در بخش “بازارهای اصلی” روی منوی “بیتکوین/ریال” کلیک کنید:
6. با وارد کردن مقدار بیتکوین (متناسب با مبلغ خریدتان) سفارش خرید بیتکوین را ارسال کنید:
معاملات در این سایت بین کاربران انجام می‌گیرد.
پس از به اصطلاح مچ شدن سفارشات خرید و فروشی که ارسال شده، معامله صورت می‌گیرد.
مثلا اگر شما سفارش خرید بیتکوین با قیمت 273,000,000 تومان ارسال کردید، زمانی سفارش انجام می‌گیرد که یک فروشنده سفارش فروش با قیمت حداقل 273,000,000 تومان ارسال کند یا قبلا ارسال کرده و در لیست پیشنهادهای فروش باشد.
- سفارشات خریدی که با قیمت بالاتر از سایر سفارشات ثبت می‌شوند در بالای سایر سفارشات خرید قرار می‌گیرند
- سفارشات فروشی که با قیمت پایین‌تر از سایر سفارشات می‌شوند در بالای سایر سفارشات فروش قرار می‌گیرند
بنابراین بعد از اینکه سفارش ثبت شد، در لیست سفارشات خرید قرار می‌گیرد تا اگر شخص دیگری در طرف فروشنده (عرضه کننده) سفارشی با قیمت یکسان یا کمتر از قیمت وارد شده توسط شما ارسال کرد معامله انجام شود.
البته به شرطی که افرادی زودتر از شما در همان قیمت یا قیمت بالاتر، اقدام به ارسال سفارش خرید نکرده باشند.
اگر قصد خرید فوری بیتکوین را دارید، بهتر است “قیمت بالاترین پیشنهاد فروش” که در فرم سفارش مشخص است را وارد کنید.
اگر سفارشی ارسال کردید و بخشی از آن انجام شد، یک سفارش باز در لیست سفارشات اخیر شما باقی می‌ماند (تا زمانی که خودتان آنرا لغو کنید یا سفارش تکمیل شود)
برای آشنایی بیشتر با نحوه کار سایت نوبیتکس، حتما بخش راهنمای سایت نوبیتکس را بخواهید تا شیوه کار سایت را بهتر درک کنید.
سوالات متداول درباره خرید بیتکوین
توصیه می‌کنیم علاوه بر سوالات متداول زیر، بخش نظرات همین صفحه را نیز مشاهده کنید و نظرتان را بنویسید.
بهترین روش خرید بیتکوین در ایران چیست؟
این کاملا سلیقه‌ای است و هر کس نسبت به شرایط خود راهی برای خرید بیتکوین انتخاب می‌کند. اما به‌طور کلی بیشتر افراد از سایت‌های ایرانی برای خرید بیتکوین استفاده می‌کنند. ما توصیه می‌کنیم از طریق سایت نوبیتکس خرید بیتکوین را انجام دهید، معاملات ما در همین سایت انجام می‌شود.
آیا خرید بیتکوین بدون احراز هویت ممکن است؟
برخی افراد حقیقی در شبکه‌های اجتماعی (مثل گروه‌های تلگرامی) بدون احراز هویت اقدام به خرید یا فروش بیتکوین می‌کنند اما این کار ریسک‌های زیادی دارد و خطرناک است زیرا احتمال کلاهبردار یا مجرم بودن فرد مورد نظر وجود دارد.
آیا باید حتما پول زیادی داشته باشیم و یک بیتکوین بخرم؟
شما به مقدار دلخواه می‌توانید بیتکوین بخرید، مثلا 1 میلیون یا 10 میلیون تومان. زیرا بیتکوین به واحدهای کوچکتری تبدیل می‌شود. مثلاً شما می‌توانید 0.01 از یک بیتکوین را بخرید.
اگر قیمت 1 بیتکوین 200 میلیون تومان باشد، برای خرید 0.01 بیتکوین شما کافیست فقط 2 میلیون تومان داشته باشید.
حداقل مقدار خرید بیتکوین چقدر است؟
شما می‌توانید حتی با مبالغ کمی مانند 500 هزارتومان هم بیتکوین بخرید. حداقل مبلغ خرید، بستگی به طرف معامله شما دارد.
برخی از سایت‌ها و صرافی‌ها ممکن است مبلغی را به‌عنوان حداقل تعریف کنند اما بطور کلی با هر مبلغی که پاسخگوی کارمزدهای شبکه بیتکوین و صرافی باشد، می‌توان بیتکوین خرید.
آیا خرید و نگهداری بیتکوین قانونی است؟
با توجه به اخبار و اطلاعات موجود، در حال حاضر خرید بیتکوین به خودیِ خود هیچ‌گونه منع قانونی ندارد، مگر اینکه با بیت‌کوین‌های خریداری‌شده جرمی (مثل کلاهبرداری، پولشویی و تأمین مالی تروریست) انجام شود.
چگونه از بیت کوین‌مان محافظت کنیم؟
بیت کوین‌های زیادی توسط هکرها به سرقت می‌رود.
محافظت از بیت کوین بحث بسیار گسترده‌ای است.
اما در خصوص کیف پول‌ها اگر این موارد را رعایت کنید تا حد زیادی کیف‌پول بیتکوین شما از دسترس هکرها حفظ خواهد شد:
- از کیف پول‌هایی استفاده کنید که کلیدهای خصوصی یا عبارت بازیابی (اصطلاحا Seed) را به شما می‌دهند. برخی کیف پول‌های تحت وب این قابلیت را ندارند و به همین دلیل دارایی شما در خطر است.
- حتما از کیف پول خود پشتیبان بگیرید. به این معنی که عبارت بازیابی را در جای امنی یادداشت کنید. اگر پشتیبان گرفتید و کیف پول به هر دلیلی از روی دستگاه شما پاک شد می‌توانید دوباره کیف پول را نصب کنید و با وارد کردن عبارات بازیابی یا کلید خصوصی، به ارزهای دیجیتال‌تان دسترسی داشته باشید.
- از نصب کیف پول‌های متفرقه و نرم‌افزار ناشناس خودداری کنید.
- اگر برای کیف پول‌تان پین‌کد یا رمز تعریف کردید، با گم کردن آن مجبور خواهید شد از کیف پول دیگری استفاده کنید و ممکن است نتوانید به دارایی‌تان دسترسی پیدا کنید.
- یک اشتباه کوچک در دنیای ارز دیجیتال معادل با از دست دادن دارایی‌تان است. هر کاری می‌کنید با اگاهی کامل انجام دهید. به هر سایت و هر شخصی اعتماد نکنید.
در ادامه بخوانید: 10 روش هکرها برای سرقت ارز دیجیتال
بهترین روش محافظت از بیتکوین
بیتکوین در کیف پول‌های نرم‌افزاری نگهداری و مدیریت (ارسال و دریافت) می‌شود.
اگر مقداری بیتکوین داشته باشید ولی رمز عبور کیف پول را فراموش کنید به هیچ عنوان قابل بازیابی نخواهد بود، مگر اینکه از کیف پول پشتیبان گرفته باشید.
خطر هک شدن، حملات فیشینگ و بدافزارها نیز در استفاده از کیف پول‌های نرم‌افزاری وجود دارد.
ولی کیف پول سخت‌افزاری نیز هستند که امنیت بسیار بالاتری دارند.
استخراج بیتکوین
بسیاری از افراد تصور می‌کنند برای بدست آوردن بیتکوین فقط باید آنرا استخراج کرد و راه دیگری وجود ندارد. این تصور اشتباه است.
علاوه بر استخراج بیتکوین، راه‌های دیگری برای کسب بیتکوین وجود دارد، از جمله:
- دریافت بیتکوین رایگان از سایت‌ها (در مقادیر کم)
- خرید بیتکوین از صرافی‌های آنلاین
- انجام کارهای مختلف و دریافت بیتکوین
- و…
این مطلب را بخوانید: 9 روش متداول کسب درآمد از ارزهای دیجیتال
اما در مورد استخراج بیتکوین، امکان انجام اینکار توسط کامپیوتر خانگی، سیستم گیمینگ و یا گوشی موبایل وجود ندارد.
برای اینکه استخراج بیتکوین ارزش داشته باشد، فقط باید سرمایه‌گذاری هنگفت برای خرید دستگاه و راه‌اندازی مزرعه استخراج انجام شود.
سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که با ادعای استخراج بیتکوین ایجاد شده‌اند عملکرد شفافی ندارند.
بطور مثال یک نرم‌افزار با نام CryptoTab در بین کاربران زیادی شناخته شده که به ازای استفاده از سخت‌افزار دستگاه، به کاربران مقداری بیتکوین پرداخت می‌کند. اما کار اصلی این نرم‌افزار استخراج بیتکوین نیست زیرا استخراج بیتکوین فقط با دستگاه‌های مخصوص (با نام ASIC) انجام می‌شود.
کاری که این نرم‌افزارها انجام می‌دهند، اغلب استخراج ارزهایی با سختی کمتر مانند مونرو (XMR) است. ولی پرداخت را با بیتکوین انجام می‌دهد.
تصور نکنید با استخراج بیتکوین از طریق کامپیوتر یا گوشی به ثروت هنگفتی می‌رسید. این فعالیت صرفا درآمد ناچیزی به همراه خواهد داشت که حتی ارزش وقت گذاشتن برای عضویت را هم ندارد.
در مورد استخراج بیتکوین این مطالب را بخوانید
برای استخراج بیتکوین به عنوان یک سرمایه‌گذاری، باید دستگاه‌های مخصوص اینکار را خریداری کنید.
در زیر جدولی از بهترین دستگاه‌های استخراج بیتکوین را می‌بینید:
| نام | ویژگی | |
|---|---|---|
| Antminer S17 Pro |
|
|
| Antminer S9j |
|
|
| AvalonMiner 1041 سری A10 |
|
|
کتاب‌هایی برای یادگیری نحوه کار بیتکوین
هنوز کتاب‌های زیادی به زبان فارسی ترجمه نشده است.
این دو کتاب مواردی هستند که اطلاعات مفید و کاربردی از آنها کسب می‌کنید.
کتاب “ارزهای دیجیتال، سیر تکامل طبیعی پول”
توصیه می‌کنیم کتاب “ارزهای دیجیتال، سیر تکامل طبیعی پول” را بخوانید.
این کتاب PDF دارای سرفصل‌های زیر است:
چگونه به فردی نادان تبدیل نشویم؟
چرا ارز دیجیتال؟
حقیقت تلخ
فصل 1 : پول، حبابی است که هیچگاه نمی‌ترکد
فصل 2 : چرا ترقی ارزهای دیجیتال غیرقابل اجتناب است؟
فصل 3 : خوب، بد، زشت
فصل 4 : آلتکوین‌ها
فصل 5 : خرید، فروش و نگهداری ارز دیجیتال
فصل 6 : نگاهی به ارز اتریوم
فصل 7 : اشتباهات متداول سرمایه‌گذاران
فصل 8 : یک چرخه به شدت سودآور!
این کتاب الکترونیک برای کسانیست که قصد دارند از فرصت به وجود آمده فعلی در ارزهای دیجیتال حداکثر استفاده را ببرند
برای دانلود رایگان این کتاب کلیک کنید (فایل PDF با حجم 800 کیلوبایت)
کتاب بیتکوین فور دامیز
این کتاب دستورالعملی آسان، شفاف و زودفهم برای شروع به کار با بیت کوین است.
بازار بیت کوین پتانسیل فراوانی دارد اما درک ریزه‌کاری‌ها و خطرات ضمنی آن ممکن است کمی دشوار باشد.
این راهنمای آموزنده تمام جزئیات بیت کوین را بررسی می‌کند تا با اعتماد‌به‌نفس به بازار کریپتوکارنسی‌ها ورود کنید. با این کتاب درک خواهید کرد با ورود به دنیای ارزهای دیجیتال، پول‌تان صرف چه چیزی می‌شود.
با این کتاب ریسک‌های این بازار را نیز خواهید شناخت.
قطع: رقعی
تعداد صفحات: 220 صفحه
نوع جلد: شومیز
نویسنده: پریپتو
مترجم: دکتر بهروز خدارحمی
ناشر: آوند دانش
جزییات بیشتر و خرید کتاب بیتکوین فور دامیز
سخن آخر
توضیحات کاملی در مورد بیتکوین، نحوه کارکرد، روش خرید و استفاده از بیت کوین خدمت شما ارائه کردیم.
توجه داشته باشید که خرید بیتکوین می‌بایست با احتیاط همراه باشد، زیرا نوسانات قیمت بیتکوین به شدت بالاست.
سایر مطالب مرتبط با بیت کوین را بخوانید:
مطالب راهنمای دیگر را در دسته‌های زیر بخوانید:
درمان قطعی دیابت نوع دو
صرافی های ارز دیجیتال مورد تایید پلیس فتا